سامانه همایش های دانشگاه جیرفت

صفحه اصلی / سومین همایش بین المللی و چهارمین همایش ملی کشاورزی، محیط زیست و امنیت غذایی

تأثیر راهکارهای تغذیه‌ای پایدار بر شاخص‌های فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و عملکردی بالنگو تحت تنش خشکی

نویسندگان :

محمد حقانی نیا¹

1- مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام

کلمات کلیدی :

امنیت غذایی،ترکیبات آنتی اکسیدانی،عملکرد دانه،کشاورزی پایدار،مدیریت تغذیه

چکیده :

چكيده کاهش منابع آب و تغییرات اقلیمی چالشی اساسی در مسیر تولید پایدار محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک، محسوب می‌شود. در این راستا، بهره‌گیری از راهکارهای تغذیه‌ای پایدار می‌تواند نقش مهمی در بهبود تحمل گیاهان به تنش‌های محیطی داشته باشد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر منابع مختلف تغذیه‌ای بر ویژگی‌های بیوشیمیایی و عملکردی گیاه دارویی بالنگو تحت شرایط تنش خشکی انجام شد. آزمایش در سال ۱۴۰۳ در یک گلخانه تحقیقاتی واقع در ایلام، به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری (۹۰، ۷۰ و ۵۰ درصد ظرفیت زراعی) و شش سطح تغذیه‌ای شامل عدم مصرف کود (شاهد)، کود شیمیایی کامل (NPK)، اسید هیومیک + ورمی‌کمپوست، ۵۰ درصد کود شیمیایی + اسید هیومیک، ۵۰ درصد کود شیمیایی + ورمی‌کمپوست و ۵۰ درصد کود شیمیایی + اسید هیومیک + ورمی‌کمپوست بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش معنی‌دار رنگیزه‌های فتوسنتزی، افزایش استرس اکسیداتیو و کاهش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی شد. همچنین، متابولیت‌های ثانویه کاهش یافتند و عملکرد دانه و موسیلاژ تحت تأثیر منفی قرار گرفت. بااین‌حال، تیمار ترکیبی ۵۰ درصد کود شیمیایی + ورمی‌کمپوست + اسید هیومیک بیشترین تأثیر مثبت را نشان داد، به‌طوری که میزان کلروفیل a،b و کارتنوئیدها به‌ترتیب 7/131، 2/107 و 4/155 درصد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی کاتالاز 6/199 و پراکسیداز 2/85 درصد بهبود یافتند. علاوه بر این، محتوای فنل و فلاونوئید به‌ترتیب 4/39 و 2/98 درصد افزایش یافت که در نهایت منجر به افزایش 6/81 درصدی عملکرد دانه و 5/76 درصدی موسیلاژ شد. بطورکلی، نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد هم‌زمان ۵۰ درصد کود شیمیایی همراه با ورمی‌کمپوست و اسید هیومیک، علاوه بر کاهش وابستگی به کودهای شیمیایی، موجب افزایش تحمل گیاه به تنش خشکی و ارتقای عملکرد و کیفیت محصول شد. این راهکار تغذیه‌ای می‌تواند به‌عنوان یک استراتژی پایدار برای کاهش اثرات زیست‌محیطی و افزایش بهره‌وری منابع آبی در شرایط کمبود آب مورد استفاده قرار گیرد.