سامانه همایش های دانشگاه جیرفت

صفحه اصلی / سومین همایش بین المللی و چهارمین همایش ملی کشاورزی، محیط زیست و امنیت غذایی

مطالعه فرمول دندانی شتر یک‌کوهانه (Camelus dromedrus) و مقایسه تطبیقی با سایر نشخوارکنندگان و تک‌سمیان

نویسندگان :

سید محسن سجادیان¹ سید علیرضا اشرف منصوری² مسعود عابدی³

1- دانشگاه شهید باهنر کرمان 2- دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج 3- دانشگاه شهید باهنر کرمان

کلمات کلیدی :

آناتومی،تک‌سمیان،شتر یک‌کوهانه،فرمول دندانی،نشخوارکنندگان

چکیده :

هدف: شتر یک‌کوهانه (Camelus dromedrus، خانواده Camelidae) به‌عنوان یکی از گونه‌های حیاتی در چرخه غذایی، به دلیل استفاده گسترده از فرآورده‌های گوشتی و شیری، جایگزینی مناسب برای نشخوارکنندگان متعارف محسوب می‌شود. این مطالعه با بررسی فرمول دندانی منحصربه‌فرد و مقایسه تطبیقی با سایر نشخوارکنندگان و تکسمیان، ویژگی‌های آناتومیک مؤثر در سازگاری‌های تغذیه‌ای و رفتاری را شناسایی می‌کند. مواد و روش‌ها: شش نمونه بالغ از هر دو جنس بلافاصله پس از کشتار به آزمایشگاه منتقل شدند. جمجمه‌ها پس از جداسازی پوست، بافت‌های نرم و ماهیچه‌ها، ابتدا جوشانده شدند تا باقیمانده‌های بافتی حذف شوند. سپس به مدت ۷ روز در بنزین غوطه‌ور شدند تا چربی‌زدایی کامل گردد. در مرحله بعد، نمونه‌ها با محلول ۳ درصد آب‌اکسیژنه سفیدسازی شدند. پس از خشک‌کردن، جمجمه‌ها با روش‌های مورفومتریک بررسی و با چهار نمونه جمجمه حیوان نر و ماده گاو و اسب مقایسه شدند. نتایج: فرمول دندانی شتر یک‌کوهانه به‌صورت "2" (I "1" /"3" ،C "1" /"1" ،P "3" /"2" ،M "3" /"3" ) تعیین شد. یک جفت دندان پیش (3I) در فک بالا شاخصه اصلی تمایز این گونه از سایر نشخوارکنندگان بزرگ است. این دندان‌ها در نرها بزرگ و قوی، ولی در ماده‌ها کوچک یا غایب بودند. دندان‌های نیش (C) در هر دو فک حضور داشتند و در نرها برجسته‌تر بودند. اولین پیش‌آسیا (1P) یا «دندان گرگی» با فاصله از نیش در هر دو فک وجود داشت. دو پیش‌آسیا (2P و 3P) و سه آسیا (3M-1M)، دندان‌های جوشی فک بالا را تشکیل می‌دادند. فک پایین شامل شش دندان پیش، دو نیش، دو پیش‌آسیای اول (1P) برای دریافت غذا، یک پیش‌آسیا (2P)، و سه آسیا برای جویدن در هر نیم‌فک بود. نتیجه‌گیری: فرمول دندانی شتر یک‌کوهانه، سازگاری‌های تکاملی منحصربه‌فردی در تغذیه و رفتارهای رقابتی نشان می‌دهد. تفاوت‌های کلیدی مانند حضور دندان‌های پیش فک بالا و الگوی دندان گرگی، پایه‌ای برای مطالعات تطبیقی آناتومی تطبیقی و اکولوژی تغذیه‌ای شتر یک‌کوهانه را فراهم می‌کند.