گفتمان تمدن اسلامی به عنوان یک امر دینی و ایدئولوژیک، برای تشکیل، تثبیت و تحکیم نیاز به بازسازی مداوم ساختارهای گفتمانی خود دارد. سیر تاریخی مطالعات تمدن اسلامی نشان می دهد که این گفتمان از بدو شکل گیری آن یعنی از آغاز بعثت پیامبر تا کنون، تحت تأثیر ساختارهای قدرت، چرخشهای معنایی، فقهی و سیاسی متعددی داشته است. شکل گیری انقلاب اسلامی ایران باعث تغییر مناسبات قدرت در جهان و به تبع آن خاورمیانه شده است و همین امر این گفتمان را در معرض تعاریف و صورتبندی های جدیدی قرار داده است. تحولات و تنش های اخیر خاورمیانه باعث شده تا نهادهای قدرت جهانی برای تثبیت حاکمیت خود اقدام به گفتمان سازی های متعدد نمایند تا بتوانند گفتمان تمدن اسلامی را از حالت مولد خود خارج و آن را به امری تاریخی و گذشته تبدیل کنند. در این میان گفتمان تمدن اسلامی نیز پیکربندی و صورتبندی جدیدی پیدا کرده است. برجسته سازی دو گزاره معنایی و حقیقت ساز « خدمت و مقاومت» این گفتمان را وارد چرخه جدیدی از تحولات سیاسی و دینی معاصر نموده است. خدمت به عنوان یک گزاره درون متنی در تمدن اسلامی به معنای تلاش برای خدمت به جامعه، ترویج ارزشهای انسانی و ارتقاء سطح زندگی مسلمانان است که در نهایت می تواند منجر به توسعه پایدار و عدالت اجتماعی شود. از طرفی، مقاومت به عنوان گزاره ای برون متنی، بهویژه در سالهای اخیر، تحت تأثیر تحولات سیاسی منطقهای و جهانی، اهمیت بیشتری پیدا کرده است. این گزاره که بر مبنای دفاع از حقوق مسلمانان و مقابله با ظلم و ستم شکل گرفته است با تکیه بر عنصر مبارزه با سلطه، نقش ویژه ای به مفهوم شهادت و تاثیرات پسااستعماری آن داده است. بر این اساس، دانشگاه جیرفت با طرح همایش ملی« تمدن نوین اسلامی در اندیشه شهدای خدمت و مقاومت» در پی آن است تا ضمن تحلیل این دو شاخصۀ مهم در اندیشۀ شهدای خدمت و مقاومت، نقش و جایگاه آنها را در شکل گیری گفتمان تمدن اسلامی تحلیل نماید.
دکتر محسن اکبری زاده
دبیر علمی همایش
پایان ارسال مقاله
1403/11/15پایان داوری مقالات
1403/11/30 فردا15 بهمن 1403 |